EIGEN REGIE
In mijn werk maak ik gebruik van de principes van 'eigen regie'. Eigen regie gaat er vanuit dat ook in situaties waarin mensen hulp of ondersteuning nodig hebben, mensen ook de regie willen houden over hun leven. Professionele en vrijwillige ondersteuners spelen hier een belangrijke rol bij. Zij kunnen een bijdrage leven aan de eigen regie van de ander, door zelf te werken aan continue bewustzijn van interne en externe mechanismen plus het ontwikkelen van kennis, houding en vaardigheden.
Vanaf 2010 heb ik bij Movisie aan dit thema gewerkt. Samen met collega's ontwikkelden we trainingen voor professionals, artikelen en blogs gepubliceerd, instrumenten ontwikkeld, en workshops en congressen georganiseerd. Hieronder vind je een selectie van publicaties.
QUEZ. VRAGEN NAAR ZELFREGIE
Dit is een instrument voor ondersteuners (professionals en vrijwilligers) die willen werken vanuit eigen regie. Eigen regie betekent dat iemand zeggenschap heeft over zijn leven en ondersteuning. QueZ helpt om in het gesprek met de cliënt/klant/bewoner/burger consequent uit te gaan van de eigen regie.
KENNISDOSSIER WAT WERKT BIJ EIGEN REGIE
In dit dossier wordt het begrip eigen regie uitgebreid toegelicht, inclusief de werkzame elementen en de theoretische onderbouwing. Ook staan de competenties die eigen regie vraagt van professionals in het dossier beschreven.
LEEFGEBIEDENWIJZER
Deze tool is bedoeld voor ondersteuners met als doel krachtgerichte gesprekken te voeren. Het geeft op zeven leefgebieden ideeën voor een krachtgerichte aanpak.
Alle publicaties zijn eigendom van Movisie.
Reflectie op eigen regie
Eigen regie gaat voor mij in de kern over de dynamiek tussen klant en diens netwerk, en de werker(s). Met name over wie de leiding heeft, wie stuurt, wie bepaalt. Het gaat dus om houding, kennis, vaardigheden van de werker en de bejegening die daaruit voortvloeit. Daarom focus ik op onder andere op de reddersdriehoek, het OVK-model en neem ik als voorbeeld een mooi beschreven methode: Motiverende Gespreksvoering: niet oordelen en niet invullen; de klant is leidend en bepaalt.
Een belangrijke voorwaarde voor werken vanuit eigen regie, is de hulpverlener laten reflecteren op zijn taak, rol, kwaliteiten en valkuilen: je wil graag mensen helpen, en daar schiet je soms in door en neem je dingen over. De kunst is op je handen zitten, en zó te ondersteunen dat de klant aan het einde van het traject zegt ‘we hebben het samen gedaan', of zelfs 'ik heb het zelf gedaan’.
Mijn motto is dat iedereen gezien, erkend en gewaardeerd wordt. En dat betekent dat de talenten, kwaliteiten én de pijn, valkuilen, trauma, handicaps er zijn en gezien worden. Want die horen erbij.
Het betekent in de hulpverlening bijvoorbeeld dat een intake als doel heeft dat de klant voor zichzelf duidelijk krijgt wat zijn behoefte is en dus wat zijn vraag is aan de hulpverlener. Dat lijkt logisch maar dat is het niet. Het is vaak niet zo; intakes hebben als doel de hulpverlener inzicht te geven in de situatie, en zo probleemanalyse, doelen te formuleren en plan van aanpak op te stellen. Je zou kunnen zeggen een medisch model, dat voor sociale problemen niet passend is.
Macht
Laatst hoorde ik een ervaringsdeskundige zeggen “het is maar toeval aan welke kant van de tafel je zit; of je werker of klant bent. Het zou goed zijn als werkers zich dat wat meer zouden realiseren”.
De documentaire “Gekkenwerk” (HEE, 2012) laat goed zien welke machtsverschillen er kunnen ontstaan tussen werkers en klanten, en tot wat voor een ellende dat kan leiden.
“Ze waren vooral iets met mij aan het doen, maar niet met mij in gesprek”.
“Ik was vooral een dossier waar van alles in stond, wat meestal niet klopte.”
“Het leek wel alsof de mensen die in de kliniek werkten bij binnenkomst een masker op zette, alsof zij nooit problemen hadden. Dat was zo erg.”
“Ze praten niet met me, maar tegen me. Ik heb me nog nooit zo alleen gevoeld, afschuwelijk.”
“Was gewoon naast me komen zitten, en had gezegd dat jij het ook niet wist. Dat had me zo geholpen.”
Vitaliteit
Er zijn redenen waarom eigen regie in de knel komt: werkdruk, weinig scholing, afstomping, te weinig tijd, niet gesteund worden door management, etc. Daarom is vitaliteit van de medewerkers zo belangrijk bij werken vanuit eigen regie. Werkers móeten goed in hun vel zitten, om echt vanuit eigen regie te kunnen werken. Zodra je erg onder druk staat loop je het risico zaken over te gaan nemen, of juist afstand te nemen.
Want elke situatie en elke vraag vraagt om maatwerk. Het is een voortdurende (gezamenlijke) zoektocht. En die kost tijd, vraagt een niet-wetende houding en de bereidheid om samen te zoeken.
Hoe beschouw jij dit? Welke ervaringen heb jij opgedaan in het werk? Ik hoor graag van je.